Τραϊανός, Μάρκος Ούλπιος

(Marcus Ulpius Traianus, Ιταλική Ισπανία 53 – Σελινούς, Κιλικία 117). Ρωμαίος αυτοκράτορας, Ισπανικής καταγωγής. Ήταν ο πρώτος Ρωμαίος από επαρχία που ανέβηκε στον αυτοκρατορικό θρόνο. Αφού πολέμησε ένδοξα στη Γερμανία και στην Ανατολή και έγινε ύπατος το 91 και κυβερνήτης της Γερμανίας, υιοθετήθηκε σε ηλικία 42 ετών από τον αυτοκράτορα Νέρβα, που του έδωσε τον τίτλο του Καίσαρα και τον όρισε διάδοχό του το 98. Η διοίκηση του ωφέλησε πολύ το κράτος και άνοιξε νέα περίοδο στην ιστορία των αυτοκρατορικών χρόνων. Έστρεψε το κύριο ενδιαφέρον του προς την εσωτερική πολιτική, ελαφρύνοντας τους φόρους, σεβόμενος τα προνόμια της Συγκλήτου, περιορίζοντας την αυθαιρεσία των πραιτωριανών και ενισχύοντας με διάφορα επιδόματα τα παιδιά και τους φτωχούς αγρότες. Υποστήριξε επίσης το εμπόριο και τις μεταφορές με την κατασκευή δρόμων για τα στρατεύματα και διωρύγων, των γεφυρών, των λιμανιών και των ταχυδρομικών σταθμών για μια πολιτική οικονομικής ανάπτυξης. Η πολιτική που άσκησε στα σύνορα ήταν αποφασιστική και δραστήρια. Δάμασε τους ανυπότακτους Δάκες, στη σημερινή Τρανσυλβανία, με δυο διαδοχικούς πόλεμους (101-102 και 105-107) που αργότερα απαθανατίστηκαν στα ανάγλυφα της περίφημης στήλης του Τραϊανού, ίδρυσε στη Δοβρουτσά ένα ισχυρό πέτρινο τείχος, το τείχος του Τ. κατέκτησε τους δρόμους προς την Αραβία και επέκτεινε τα σύνορα προς τα ανατολικά, μετατρέποντας σε ρωμαϊκές αποικίες την Αρμενία, την Ασσυρία, τη Μεσοποταμία έως τον Περσικό Κόλπο. Επί της βασιλείας του η Pωμαϊκή αυτοκρατορία απέκτησε τη μεγαλύτερη έκτασή της. Ο θάνατος τον βρήκε στην Κιλικία της Μικράς Ασίας κοντά στον Σελινούντα, ενώ, γυρίζοντας από μια εκστρατεία εναντίον των Πάρθων, κατέστρωνε άλλα μεγαλόπνοα σχέδια. Ο Τ. ήταν μία από τις σημαντικότερες και ικανότερες φυσιογνωμίες που ανέβηκαν ποτέ στον θρόνο. Oλόκληρο τον Μεσαίωνα έμειναν αλησμόνητες η δύναμη, η δικαιοσύνη, η επιείκεια, η ευθυκρισία που επαίνεσε στον Πανηγυρικό του ο Πλίνιος και που έκαναν τον Τ. άξιο του επιθέτου optimus (άριστος). Στους χριστιανούς, τους οποίους ο Τ. κατεδίωξε, όπως φαίνεται και από την αλληλογραφία του με τον Πλίνιο, δημιουργήθηκε ο θρύλος (τον οποίο επαναλαμβάνει και ο Δάντης) ότι ο Γρηγόριος ο Μέγας, συγκινημένος από τη δικαιοσύνη που είδειξε ο αυτοκράτορας απέναντι σε μια χήρα που δεν είχε γιο, πέτυχε από τον θεό να τον περιλάβει, αν και ειδωλολάτρη, μεταξύ των αγίων. Ο Μάρκος Ούλπιος Τραϊανός (53-117μ.Χ.) ήταν ένας από τους ικανότερους Ρωμαίους αυτοκράτορες.